اگر صاحب یک کسب‌وکار هستید و از دستگاه کارتخوان استفاده می‌کنید، احتمالا با واژه «مالیات کارتخوان» برخورد کرده‌اید. اما این واژه دقیقا به چه معناست و چه تفاوتی با سایر مالیات‌ها دارد؟ در واقع، مالیات دستگاه کارتخوان به خود دستگاه تعلق نمی‌گیرد، بلکه به تراکنش‌های مالی‌ای که از طریق آن انجام می‌شود، مربوط است. یعنی اگر کارتخوان شما به یک پرونده مالیاتی متصل نباشد یا اطلاعات آن به درستی در سامانه سازمان مالیاتی ثبت نشده باشد، ممکن است مشمول جریمه شوید.
در گذشته، خیلی‌ها تصور می‌کردند که صرف داشتن یک دستگاه کارتخوان یعنی باید مالیات جداگانه‌ای بابت آن پرداخت کنند. اما با اصلاحات جدید سازمان امور مالیاتی، موضوع روشن‌تر شده و تمرکز اصلی بر اتصال دستگاه به پرونده مالیاتی فعال شماست. در ادامه، به این می‌پردازیم که چرا کد مالیاتی اهمیت دارد و چه نقشی در مدیریت درست این فرایند ایفا می‌کند.
مالیات دستگاه کارتخوان چیست؟
در سال‌های اخیر، با هدف افزایش شفافیت مالی و مقابله با فرار مالیاتی، سازمان امور مالیاتی کشور نظارت خود را بر تراکنش‌های مالی انجام‌شده از طریق دستگاه‌های کارتخوان (POS) افزایش داده است. اما سوال مهم اینجاست که آیا دستگاه کارتخوان مالیات جداگانه دارد؟ پاسخ کوتاه این است؛ خیر. مالیات به خود دستگاه تعلق نمی‌گیرد، بلکه به تراکنش‌های انجام‌شده از طریق آن مربوط است.
در واقع، زمانی که شما از یک کارتخوان برای دریافت پول استفاده می‌کنید، اطلاعات تراکنش‌های آن دستگاه مستقیما به سازمان امور مالیاتی گزارش می‌شود. به همین دلیل، داشتن دستگاه کارتخوان بدون اتصال آن به پرونده مالیاتی می‌تواند برای شما دردسرساز باشد. طبق قانون پایانه‌های فروشگاهی و سامانه مودیان، تمام دستگاه‌های کارتخوان باید در سامانه مالیاتی my.tax.gov.ir ثبت و به یک پرونده مالیاتی معتبر متصل شوند.
بنابراین اگر کارتخوانی دارید، اما آن را ثبت نکرده‌اید یا به پرونده‌ای متصل نیست، ممکن است مشمول جریمه، مالیات علی‌الرأس یا حتی قطع خدمات بانکی شوید. با اجرای کامل طرح مالیات کارتخوان، دولت دیگر تنها به اظهارنامه‌های مالیاتی تکیه نمی‌کند، بلکه اطلاعات واقعی تراکنش‌ها را مبنای تشخیص مالیات قرار می‌دهد. بنابراین شفاف‌سازی در استفاده از دستگاه پوز نه‌تنها یک الزام قانونی، بلکه یک گام مهم در مدیریت صحیح مالی کسب‌وکار شماست.
کد مالیاتی و اهمیت آن
با اجرای قانون پایانه‌های فروشگاهی و سامانه مودیان، دریافت کد مالیاتی برای تمامی دارندگان دستگاه‌های کارتخوان الزامی شده است. این کد، شناسه‌ای یکتا و ۱۰ رقمی است که پس از ثبت‌نام در سامانه امور مالیاتی به مودیان اختصاص می‌یابد. کد مالیاتی نقش کلیدی در اتصال دستگاه کارتخوان به پرونده مالیاتی شما دارد. بدون این کد، امکان ثبت و مدیریت صحیح تراکنش‌های مالی وجود ندارد و ممکن است با مشکلاتی مانند جریمه‌های مالیاتی مواجه شوید.
توجه داشته باشید که کد مالیاتی برای هر مودی یکتا است و باید در حفظ و نگهداری آن کوشا باشید. در صورت فراموشی یا مفقود شدن کد، می‌توانید از طریق سامانه مالیاتی با استفاده از کد ملی خود، کد رهگیری را بازیابی کنید.
نحوه محاسبه مالیات دستگاه کارتخوان
مالیات دستگاه کارتخوان به خود دستگاه تعلق نمی‌گیرد، بلکه بر اساس مجموع تراکنش‌های مالی انجام‌شده از طریق آن محاسبه می‌شود. سازمان امور مالیاتی، این اطلاعات را از بانک‌ها دریافت و به‌عنوان درآمد مودی در نظر می‌گیرد. مهم‌ترین عوامل تاثیرگذار بر میزان مالیات عبارت‌‌اند از:
- میزان تراکنش‌ها: هرچه تراکنش بیشتر، درآمد بالاتر و مالیات بیشتر.
- نوع فعالیت: مشاغل مختلف، ضرایب مالیاتی متفاوت دارند.
- ثبت‌نام در سامانه مالیاتی: اتصال کارتخوان به پرونده الزامی است.
- ارزش افزوده: در صورت مشمول بودن، باید جداگانه پرداخت شود.
نرخ مالیات بسته به سطح درآمد سالانه و نوع فعالیت متفاوت است و برای اشخاص حقیقی به‌صورت پلکانی محاسبه می‌شود:
| بازه درآمد سالانه | نرخ مالیات |
| تا ۲۰۰ میلیون تومان | ۱۵٪ |
| ۲۰۰ تا ۴۰۰ میلیون تومان | ۲۰٪ |
| بیش از ۴۰۰ میلیون تومان | ۲۵٪ |
نکته: برای اشخاص حقوقی، نرخ مالیات به‌صورت ثابت ۲۵٪ است.
معافیت‌های مالیاتی مربوط به دستگاه کارتخوان
برخی از مشاغل یا شرایط خاص، مشمول معافیت یا تخفیف‌های مالیاتی در ارتباط با تراکنش‌های دستگاه کارتخوان هستند. این معافیت‌ها به منظور حمایت از کسب‌وکارهای خاص، مناطق محروم یا شرایط ویژه اقتصادی در نظر گرفته شده‌اند. مهم‌ترین موارد معافیت مالیاتی شامل موارد زیر است:
- مشاغل معاف از مالیات: برخی مشاغل مانند دامداران، کشاورزان، برخی فعالان حوزه فرهنگی و آموزشی، طبق قانون مالیات‌های مستقیم از مالیات معاف هستند. اگر کارتخوان به این نوع فعالیت‌ها اختصاص داشته باشد، درآمد حاصل از آن مشمول مالیات نخواهد بود.
- درآمدهای کمتر از حد نصاب معافیت: هر سال سقفی برای درآمد معاف از مالیات تعیین می‌شود. اگر مجموع درآمد حاصل از کارتخوان در طول سال کمتر از این عدد باشد، مالیاتی تعلق نمی‌گیرد.
- فعالیت در مناطق کمتر توسعه‌یافته: مشاغلی که در مناطق محروم یا کمتر توسعه‌یافته فعالیت دارند، طبق قانون مشمول معافیت‌های مالیاتی یا تخفیف‌های خاص می‌شوند.
- حساب‌های شخصی متصل به کارتخوان: اگر حساب بانکی متصل به کارتخوان صرفا برای استفاده شخصی باشد و فعالیت اقتصادی از آن برداشت نشود، می‌توان با اثبات موضوع از محاسبه مالیاتی جلوگیری کرد.
- فعالیت‌های غیرمشمول ارزش افزوده: اگر کسب‌وکار شما مشمول مالیات بر ارزش افزوده نباشد، بخشی از مالیات‌ها حذف خواهد شد.
نکته: برای بهره‌مندی از معافیت‌ها، ثبت دقیق اطلاعات شغلی در سامانه مالیاتی و اتصال درست کارتخوان به پرونده الزامی است.
استعلام مالیات دستگاه کارتخوان
برای اطمینان از وضعیت مالیاتی دستگاه کارتخوان و جلوگیری از بروز مشکلات احتمالی، مودیان می‌توانند از طریق سامانه‌های رسمی اقدام به استعلام نمایند. روش‌های استعلام مالیات عبارت‌ند از:
- درگاه ملی خدمات مالیاتی (my.tax.gov.ir): با ورود به این سامانه و استفاده از کد ملی و رمز عبور، می‌توانید وضعیت اتصال دستگاه کارتخوان به پرونده مالیاتی خود را بررسی کنید.
- سامانه عملیات الکترونیک مالیاتی (tax.gov.ir): در این سامانه، با انتخاب گزینه «استعلام بدهی مالیاتی» و وارد کردن اطلاعات مورد نیاز، می‌توانید بدهی‌های مالیاتی مرتبط با دستگاه کارتخوان را مشاهده کنید.
- استعلام با کد ملی یا شناسه ملی: اشخاص حقیقی می‌توانند با استفاده از کد ملی و اشخاص حقوقی با شناسه ملی، وضعیت مالیاتی دستگاه‌های کارتخوان مرتبط با خود را بررسی کنند.
نکته: در صورت مشاهده هرگونه مغایرت یا عدم اتصال دستگاه کارتخوان به پرونده مالیاتی، لازم است در اسرع وقت نسبت به ثبت و اتصال آن اقدام نمایید تا از جرائم و مشکلات مالیاتی جلوگیری شود. در بخش بعدی، به موضوع مهم لغو یا غیرفعال‌سازی دستگاه کارتخوان خواهیم پرداخت.
لغو یا غیرفعال‌سازی دستگاه کارتخوان
در صورتی که دیگر نیازی به استفاده از دستگاه کارتخوان ندارید یا قصد دارید آن را از پرونده مالیاتی خود حذف کنید، می‌توانید با طی مراحل زیر اقدام به لغو یا غیرفعال‌سازی آن نمایید:
- تماس با شرکت ارائه‌دهنده خدمات کارتخوان: ابتدا با شرکت پشتیبانی دستگاه کارتخوان خود تماس بگیرید و درخواست ابطال یا غیرفعال‌سازی پایانه فروشگاهی را ثبت کنید. این اقدام برای قطع فیزیکی دستگاه ضروری است.
- ورود به سامانه مالیاتی: به آدرس my.tax.gov.ir مراجعه کرده و با استفاده از کد ملی و رمز عبور خود وارد حساب کاربری شوید.
- مدیریت پایانه‌های فروشگاهی: در منوی سامانه، بخش «مدیریت پایانه‌های فروشگاهی و دستگاه‌های کارتخوان» را انتخاب کنید.
- حذف پایانه فروشگاهی: دستگاه مورد نظر را انتخاب کرده و گزینه «حذف پایانه فروشگاهی» را بزنید.
- اطلاع به بانک یا شرکت ارائه‌دهنده: پس از ثبت درخواست در سامانه مالیاتی، موضوع لغو کارتخوان را به بانک یا شرکت پرداختی که کارتخوان از آن دریافت شده است، اطلاع دهید.
- پیگیری وضعیت: می‌توانید وضعیت درخواست را در سامانه مالیاتی مشاهده کنید. در صورت تایید، دستگاه به طور کامل از پرونده مالیاتی شما حذف خواهد شد.
توجه داشته باشید که در برخی موارد، ممکن است نیاز به مراجعه حضوری به اداره مالیاتی منطقه خود داشته باشید تا درخواست حذف کد مالیاتی کارتخوان را ارائه دهید.
پیامدهای عدم ثبت دستگاه کارتخوان
عدم ثبت دستگاه کارتخوان در سامانه مالیاتی سازمان امور مالیاتی ایران می‌تواند تبعات جدی برای کسب‌وکارها به همراه داشته باشد.
- جریمه‌های مالیاتی: در صورت عدم ثبت دستگاه کارتخوان، تراکنش‌های انجام‌شده به‌عنوان درآمد شناسایی می‌شوند و مشمول جریمه‌ای معادل ۳۰ درصد مالیات متعلق خواهند بود. همچنین، اگر دستگاه به سامانه مالیاتی متصل نشود، جریمه‌ای معادل ۱۰ درصد از مبلغ فروش یا دو میلیون تومان (هر کدام که بیشتر باشد) برای مودی در نظر گرفته می‌شود.
- مسدود شدن دستگاه کارتخوان: در صورت عدم ثبت دستگاه کارتخوان، بانک مرکزی ممکن است دستور مسدودسازی آن را صادر کند. برای مثال، در گذشته، تعداد زیادی از دستگاه‌های کارتخوان به دلیل عدم ارسال اظهارنامه مالیاتی یا ناقص بودن پرونده‌های مالیاتی مسدود شدند.
- محرومیت از معافیت‌ها و مشوق‌های مالیاتی: عدم ثبت دستگاه کارتخوان منجر به محرومیت از معافیت‌های مالیاتی، نرخ صفر و مشوق‌های موضوع قانون مالیات‌های مستقیم در همان سال مالی می‌شود.
- افزایش احتمال بازرسی و حسابرسی: عدم ثبت دستگاه کارتخوان ممکن است موجب افزایش احتمال بازرسی و حسابرسی از سوی سازمان امور مالیاتی شود. این موضوع می‌تواند منجر به بررسی دقیق‌تر دفاتر و اسناد مالی کسب‌وکار گردد.
وقتی دستگاه کارتخوان خود را ثبت نکنید و با این ریسک‌ها مواجه شوید، طبیعتا سوال پیش می‌آید که آیا نوع دستگاه، ثابت یا سیار، تاثیری در نحوه پرداخت مالیات دارد یا خیر. در واقع، تفاوت میان مالیات کارتخوان‌های سیار و ثابت، نکته‌ای است که به درک بهتر قوانین مالیاتی کمک می‌کند و در ادامه به آن خواهیم پرداخت.
مالیات دستگاه کارتخوان سیار و ثابت
مالیات مربوط به دستگاه‌های کارتخوان، چه ثابت و چه سیار، بر اساس مجموع تراکنش‌های انجام‌شده محاسبه می‌شود و تفاوتی در نحوه محاسبه مالیات این دو نوع دستگاه وجود ندارد. از دید سازمان امور مالیاتی، آنچه اهمیت دارد، درآمد ناشی از فروش یا خدمات است، نه نوع دستگاه پرداخت. با این حال، برخی مشاغل که از دستگاه کارتخوان سیار استفاده می‌کنند، ممکن است به دلایل نوع فعالیت یا محل ارائه خدمات، شرایط مالیاتی متفاوتی داشته باشند. برای مثال، مشاغلی مانند تاکسی‌های اینترنتی یا فروشندگان سیار ممکن است مشمول معافیت‌ها یا ضوابط خاصی باشند که در قوانین مالیاتی آمده است.
بنابراین، فارغ از نوع دستگاه، نکته کلیدی این است که دستگاه کارتخوان باید به پرونده مالیاتی متصل شده و تراکنش‌ها به درستی ثبت شوند تا مالیات بر اساس درآمد واقعی محاسبه و پرداخت شود. حالا که با تفاوت‌ها و شرایط مالیاتی دستگاه‌های کارتخوان سیار و ثابت آشنا شدیم، بهتر است بدانیم آیا واقعا مالیات جداگانه‌ای برای هر دستگاه وجود دارد یا خیر.
مالیات جداگانه برای دستگاه کارتخوان وجود ندارد
یکی از ابهامات رایج درباره مالیات دستگاه‌های کارتخوان این است که آیا هر دستگاه به‌صورت جداگانه مشمول مالیات می‌شود یا خیر. پاسخ واضح است: مالیات بر اساس مجموع تراکنش‌های همه دستگاه‌های متصل به پرونده مالیاتی مودی محاسبه می‌شود و برای هر دستگاه به‌صورت جداگانه مالیاتی در نظر گرفته نمی‌شود. بنابراین، داشتن چندین دستگاه کارتخوان تاثیری در افزایش مالیات ندارد، مگر اینکه مجموع درآمدهای حاصل از تراکنش‌ها افزایش یافته باشد.
تکلیف مالیات سال‌های قبل
برای مالیات سال‌های گذشته که دستگاه کارتخوان ثبت یا متصل نشده است، سازمان امور مالیاتی معمولا امکان تسویه بدهی‌های مالیاتی را فراهم می‌کند. مودیان می‌توانند با مراجعه به سامانه مالیاتی، نسبت به اظهار درآمد و پرداخت مالیات معوق اقدام کنند. در برخی موارد، جریمه و سود تأخیر نیز اعمال می‌شود که باید به آن توجه داشت تا از مشکلات حقوقی و مالی احتمالی جلوگیری شود.
نمونه‌هایی از محاسبه مالیات
برای روشن‌تر شدن موضوع، در ادامه چند مثال ساده از نحوه محاسبه مالیات دستگاه کارتخوان آورده شده است:
| میزان درآمد سالانه (تومان) | نرخ مالیات | مالیات پرداختی (تومان) |
| ۱۵۰,۰۰۰,۰۰۰ | ۱۵٪ | ۲۲,۵۰۰,۰۰۰ |
| ۳۰۰,۰۰۰,۰۰۰ | ۲۰٪ | ۶۰,۰۰۰,۰۰۰ |
| ۵۰۰,۰۰۰,۰۰۰ | ۲۵٪ | ۱۲۵,۰۰۰,۰۰۰ |
این اعداد نشان می‌دهد که مالیات بر اساس مجموع درآمد سالانه و نرخ‌های پلکانی محاسبه می‌شود و ارتباط مستقیمی با تعداد دستگاه‌ها ندارد.
مشاوره مالیاتی
برای اطمینان از پرداخت صحیح مالیات و بهره‌مندی از معافیت‌ها و تخفیف‌های قانونی، توصیه می‌شود از مشاوران مالیاتی حرفه‌ای کمک بگیرید. مشاوران مالیاتی می‌توانند به شما در ثبت‌نام، اتصال دستگاه‌ها، محاسبه دقیق مالیات و پیگیری امور مالیاتی کمک کنند تا از بروز خطاها و مشکلات جلوگیری شود. همچنین، در صورت داشتن سوالات یا نیاز به راهنمایی‌های تخصصی، دریافت مشاوره مالیاتی به شما اطمینان خاطر خواهد داد. با درک کامل این نکات، گام‌های بعدی شما در مدیریت مالیات دستگاه کارتخوان به‌مراتب ساده‌تر و مطمئن‌تر خواهد بود.
سوالات متداول
آیا باید همه دستگاه‌های کارتخوان خود را به سامانه مالیاتی ثبت کنم؟
بله، اتصال تمام دستگاه‌های کارتخوان به پرونده مالیاتی الزامی است تا تراکنش‌ها به‌درستی ثبت و مالیات محاسبه شود.
مالیات دستگاه کارتخوان چگونه محاسبه می‌شود؟
مالیات بر اساس مجموع درآمد ناشی از تراکنش‌های انجام‌شده در طول سال مالی و نرخ‌های پلکانی تعیین می‌شود.
اگر دستگاه کارتخوان را ثبت نکنم، چه جریمه‌هایی در انتظارم است؟
عدم ثبت دستگاه موجب جریمه‌هایی مانند ۳۰٪ جریمه کتمان درآمد و جریمه عدم اتصال به سامانه مالیاتی خواهد شد.
آیا مالیات جداگانه‌ای برای هر دستگاه کارتخوان وجود دارد؟
خیر، مالیات بر اساس مجموع تراکنش‌ها در کل دستگاه‌ها محاسبه می‌شود، نه به صورت جداگانه برای هر دستگاه.
مالیات دستگاه کارتخوان سیار با ثابت چه تفاوتی دارد؟
از نظر مالیاتی تفاوتی وجود ندارد و مالیات بر اساس مجموع تراکنش‌ها است؛ البته برخی معافیت‌ها بسته به نوع فعالیت ممکن است متفاوت باشد.
چطور می‌توانم مالیات سال‌های قبل را پرداخت کنم؟
می‌توانید با مراجعه به سامانه مالیاتی، اظهارنامه مالیاتی ارائه دهید و مالیات معوق را پرداخت کنید؛ ممکن است جریمه و سود تاخیر نیز اعمال شود.
آیا معافیت یا تخفیف مالیاتی برای دستگاه کارتخوان وجود دارد؟
بله، برخی مشاغل و شرایط خاص مشمول معافیت‌ها یا تخفیف‌های مالیاتی می‌شوند که باید در قوانین و آیین‌نامه‌ها بررسی شود.
از کجا می‌توانم مشاوره مالیاتی درباره کارتخوان بگیرم؟
برای راهنمایی دقیق و قانونی، بهترین کار مراجعه به مشاوران مالیاتی حرفه‌ای یا دفاتر خدمات مالیاتی است.
